โรคธาลัสซีเมียในปัจจุบันพบได้ทุกภาคของประเทศไทย ต่างจากเมื่อก่อนที่พบเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคกลางตอนบน ด้วยการเดินทางสะดวกมากขึ้น การย้ายที่อยู่เกิดมากขึ้นต่อเนื่อง อย่างที่ทราบกันดีโรคธาลัสซีเมียเกิดจากทั้งพ่อและแม่เป็นพาหะธาลัสซีเมียจึงจะให้กำเนิดบุตรที่มีโอกาสเป็นโรคธาลัสซีเมียผ่านการถ่ายทอดพันธุกรรมแบบยีนด้อย แต่ก็คงไม่มีพ่อแม่รายใดอยากให้บุตรมีสุขภาพไม่แข็งแรง แต่มักจะพบความเข้าใจผิดเสมอๆว่า
- ถ้าไม่มีอาการเหนื่อย ตนเองคงไม่มีโลหิตจาง
- ถ้าพ่อและแม่ไม่มีโลหิตจาง และ/หรือ ไม่มีโลหิตจาง ตนเองก็คงไม่มีพาหะธาลัสซีเมีย
- เคยฝากครรภ์กับสูตินารีแพทย์แล้วบอกว่าลูกที่เกิดมาปกติ ก็คงไม่มีพาหะธาลัสซีเมีย
- เคยบริจาคโลหิตได้ แต่ต่อมาไม่เคยบริจาคโลหิตได้ในครั้งถัดๆไป คงเป็นเพราะไม่ได้รับประทานยาบำรุงโลหิต ไม่น่าจะใช่พาหะธาลัสซีเมีย
- ตรวจความสมบูรณ์ของเลือดปกติ แปลว่าไม่เป็นพาหะธาลัสซีเมีย
ปัจจุบัน เราจะพบบุคคลที่มีโรคธาลัสซีเมียที่มีลักษณะและอาการชัดเจนน้อยลง จากการที่มีคัดกรองพาหะธาลัสซีเมียก่อนมีบุตรหรือระหว่างฝากครรภ์ทุกราย ทำให้ลดโอกาสให้กำเนิดบุตรที่เป็นโรคธาลัสซีเมียน้อยลง แต่ไม่ได้หมายความว่าจะไม่มีโอกาสให้กำเนิดบุตรที่เป็นพาหะธาลัสซีเมีย เพราะจุดประสงค์ในการคัดกรองคือเพื่อเพิ่มโอกาสรอดชีวิตหลังคลอดบุตรลดอุบัติการณ์ของโรคธาลัสซีเมียเป็นเป้าหมายหลัก จึงยังพบอุบัติการณ์ให้กำเนิดบุตรที่เป็นพาหะธาลัสซีเมียได้เสมอ ส่วนนี้จึงควรมีการปรึกษากับโลหิตแพทย์หรือแพทย์เฉพาะทางโรคเลือดให้เข้าใจว่าบุตรที่เกิดมามีโอกาสเป็นโรคธาลัสซีเมียได้มากน้อยแค่ไหน ไม่ได้แปลว่าบุตรของตนที่เกิดมาแข็งแรงจะเป็นพาหะธาลัสซีเมียไม่ได้ แม้ว่าพ่อและแม่จะสุขภาพแข็งแรงอาจเคยตรวจความสมบูรณ์ของเลือดพบว่าปกติและไม่เคยมีอาการโลหิตจางหรือต้องเคยรับประทานยาบำรุงโลหิตมาก่อน บางครั้งพบว่ามีโลหิตจางเล็กน้อยแต่ไม่เคยทราบเพราะไม่มีอาการทำให้ไม่สงสัยว่าเป็นพาหะธาลัสซีเมีย สมาชิกในครอบครัวจึงไม่ทราบว่ามีประวัติพาหะธาลัสซีเมียอยู่ในครอบครัว สุดท้ายแล้วพอทราบว่าบุตรของตนเป็นพาหะธาลัสซีเมียย่อมเกิดความสงสัยตามมา พาหะธาลัสซีเมียกลายเป็นสิ่งพบได้ตลอดในสังคมไทยด้วยความไม่ทราบของเราเอง
บทความโดย นายแพทย์ศิริวิชญ์ สมานวรกิจ ศูนย์มะเร็งและโรคเลือดชั้น 14 โทร 02-4671111 ต่อ 1461
ให้คำปรึกษาโดยพยาบาลชำนาญการ 081-9376906
