Palliative care หรือการดูแลแบบประคับประคอง เป็นแนวทางการดูแลผู้ป่วย ที่ถูกนำมาใช้กับผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย รวมถึงผู้ป่วยที่ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ เพื่อบรรเทาอาการเจ็บป่วยของผู้ป่วย ช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีในช่วงสุดท้ายของชีวิต
แนวการดูแลผู้ป่วยแบบ Palliative care หรือการดูแลประคับประคอง คืออะไร ? ดีต่อผู้ป่วยและครอบครัวอย่างไร ? บทความนี้ได้รวบรวมข้อควรรู้ทั้งหมดอย่างละเอียด เพื่อให้ญาติหรือครอบครัวสามารถนำไปใช้ เป็นแนวทางดูแลผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสม
การดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care) คืออะไร ?
การดูแลแบบประคับประคองหรือ Palliative Care คือการให้การดูแลที่เน้นการปรับปรุงคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว โดยแนวทางนี้ เริ่มมีใช้และได้รับความนิยมในต่างประเทศ ก่อนที่จะมีการพัฒนานำมาใช้ในประเทศไทย เนื่องจากให้ผลลัพธ์ที่ดีต่อผู้ป่วยและญาติ
แนวทางการดูแลแบบประคับประคอง มีเป้าหมายในการลดความทุกข์ทรมานทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สังคม รวมถึงจิตวิญญาณ โดยคำนึงถึงความต้องการ (The living will) ของผู้ป่วยและครอบครัวเป็นสำคัญ ให้การส่งเสริม สนับสนุนผู้ป่วย และญาติผู้ดูแล ให้สามารถปรับตัวและเผชิญกับปัญหาต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสม เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับผู้ป่วยจนวาระสุดท้ายของชีวิต
4 หลักการสำคัญของการดูแลแบบประคับประคอง
- ดูแลทั้งผู้ป่วยและครอบครัว : เป็นการดูแลที่ให้การสนับสนุนผู้ป่วย ทั้งด้านร่างกาย และคำนึงถึงสภาพจิตใจ -สังคม พร้อมรับฟังความรู้สึกและความต้องการของผู้ป่วยและครอบครัว
- ประเมินผู้ป่วยอย่างถี่ถ้วนและรอบด้าน : แนวทางนี้จะเน้นทำความเข้าใจในสภาพร่างกายและจิตใจของผู้ป่วย เพื่อให้การดูแลที่เหมาะสมและครอบคลุมที่สุด
- ลดความทุกข์ทรมานทั้งจากอาการทางกายและจิตใจ : ให้การรักษาเพื่อลดความเจ็บป่วยและความทุกข์ทรมานที่เกิดขึ้น
- พยายามให้ผู้ป่วยถึงวาระสุดท้ายอย่างสบายสุขสงบ : การดูแลให้ผู้ป่วยมีความสบายและมีคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะสุดท้ายของชีวิต โดยไม่ยื้อการเสียชีวิต ที่สร้างความทรมานให้กับตัวผู้ป่วย
ข้อดีการดูแลแบบ Palliative Care ต่อผู้ป่วยและญาติ
- การดูแลแบบประคับประคอง เป็นการดูแลที่ครอบคลุมทั้งผู้ป่วยและญาติ ช่วยให้ญาติหรือครอบครัวครอบครัวสามารถมีความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้ป่วยได้ตลอดวาระสุดท้าย โดยไม่ติดค้าง
- การดูแลแบบประคับประคอง สามารถทำร่วมกับการดูแลรักษาหลักตามลักษณะความเจ็บป่วยโรคของผู้ป่วย เช่น ผู้ป่วยมะเร็งที่อาจมีการใช้ยา หรือการบำบัดบางชนิด
- การดูแลแบบประคับประคอง ช่วยให้ผู้ป่วยระยะสุดท้ายมีคุณภาพชีวิตที่ดี
ใครบ้างที่เหมาะสำหรับการดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care)
การดูแลแบบประคับประคอง หลายคนอาจคิดว่าจะเหมาะกับผู้ป่วยมะเร็งเท่านั้น แต่ความเป็นจริงไม่ว่าจะเป็นโรคใด อาจจะเป็นมะเร็ง หรือ ไม่ใช่มะเร็ง ก็ได้ เพียงแต่โดยส่วนใหญ่ผู้ป่วยที่มีโรคคุกคามมักเป็นผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย ที่ไม่สามารถรักษาให้หายได้ (End of Life) และจะมีชีวิตอยู่ได้น้อยกว่า 6 เดือน – 1 ปี จึงเหมาะกับการดูแบบประคับประคองที่มุ่งเน้นทำให้คุณภาพชีวิตของคนไข้และครอบครัวดีขึ้น
เมื่อไหร่ที่ควรเริ่มเข้าสู่การดูแลแบบประคับประคอง
การเข้าสู่แนวทางการดูแลแบบประคับประคอง สามารถเริ่มได้ตั้งแต่ผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยว่าอาการของโรคเข้าสู่ระยะลุกลาม(life-threatening illness) มีภาวะความเจ็บป่วยที่เป็นอันตรายต่อชีวิต หรือเมื่อผู้ป่วยและครอบครัวพร้อมที่จะเข้ารับการรักษาแบบประคับประคอง
อาการสำคัญที่บ่งบอกว่าผู้ควรได้รับการดูแลแบบประคับประคอง
- มีอาการปวด-เจ็บ
- มีปัญหาเกี่ยวกับทางเดินหายใจ มีอาการหายใจลำบาก
- อาการเบื่ออาหารและน้ำหนักลด
- มีอาการอ่อนเพลีย กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- มีภาวะการนอนผิดปกติ นอนไม่หลับ หรือนอนทั้งวัน
- อาการซึมเศร้า -วิตกกังวล และสับสน
สถานที่ที่เหมาะสมกับการดูแลแบบประคับประคอง
การดูแลแบบประคับประคองนั้น สามารถทำได้ทั้งที่บ้าน โรงพยาบาล ขึ้นอยู่ระดับอาการของผู้ป่วยและความพร้อมและบริบทของครอบครัว
ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการรุนแรง เช่น มีภาวะติดเชื้อ อาจจำเป็นต้องได้รับการดูแลที่โรงพยาบาลเนื่องจากต้องได้รับการดูแลเฉพาะด้าน เช่น การรักษาหรือให้ยาทางหลอดเลือดเป็นต้น
จะเข้าถึงการดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care) ได้อย่างไร ?
ปัจจุบันมีหลายหน่วยงานที่ ให้การบริการดูแลผู้ป่วยด้วยแนวทางการดูแลแบบประคอง ทั้งภาครัฐและเอกชน ที่พยายามส่งเสริมให้ ผู้ป่วยตระหนักและเข้าใจการไม่ยื้อชีวิต เข้าใจการดูแลแบบประคับประคอง เพื่อให้เกิดคุณภาพชีวิตจนถึงระยะท้าย
ศูนย์ดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care) ที่ไหนดี ?
ปัจจุบันศูนย์ดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care) โรงพยาบาลพญาไท 3 มีบริการ ดูแลผู้ป่วยและญาติผู้ป่วยโรคมะเร็งโดยเฉพาะ มีศักยภาพในการรักษาดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย ที่มักมีภาวะแทรกซ้อนหรืออาการข้างเคียงต่าง ๆ ของโรค ไม่ว่าจะเป็นอาการเจ็บปวด มีภาวะการติดเชื้อ น้ำท่วมปอด หอบเหนื่อย รวมไปถึงอาการทางด้านจิตใจ ภายใต้การดูแลของทีมแพทย์ ทีมพยาบาล รวมถึงแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตเวชวิทยา ที่มีประสบการณ์ในการดูแลแบบ Palliative Careโดยเฉพาะ
ทีม Palliative Care โรงพยาบาลพญาไท 3 จะดูแลครอบคลุมรอบด้านครบทุกมิติ เพื่อลดภาระและอำนวยความสะดวกให้กับผู้ป่วยและครอบครัว ช่วยให้ผู้ป่วยและญาติบรรลุเป้าหมายสุดท้ายในชีวิตได้อย่างที่ใจต้องการ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด โดยมุ่งหวังที่จะสร้างช่วงเวลาที่มีค่าของผู้ป่วยและครอบครัวให้ดียิ่งขึ้น ช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกสบาย สุข สงบตลอดวาระสุดท้ายของชีวิต
สอบถามรายละเอียดหรือปรึกษาเพิ่มเติมได้ที่
LINE OA@phyathai3family
