พอพูดถึงมะเร็งแล้ว เชื่อเหลือเกินว่าทุกคนไม่ว่าใครก็ต้องหวาดกลัวเป็นธรรมดา และชื่อมะเร็งต่างๆก็ผุดขึ้นมาในความคิดเราเยอะแยะเต็มไปหมด แต่ทราบหรือไม่ว่า “มะเร็ง” ที่น่ากลัว และกำลังทวีความน่ากลัวขึ้นเรื่อยๆ นั้น ไม่ใช่มะเร็งเต้านม ไม่ใช่มะเร็งสมอง หากแต่เป็น “มะเร็งลำไส้ใหญ่” ที่ใครก็เป็นได้ เพราะมะเร็งร้ายบางชนิดเลือกเพศที่จะเป็น แต่กับมะเร็งลำไส้ใหญ่แล้วสถิติพบว่าเป็นอันดับ 3 ของการเสียชีวิตในเพศชาย และเป็นอันดับ 5 ของการเสียชีวิตในเพศหญิง ยิ่งไปกว่านั้น คนไทยเรายังรั้งตำแหน่งอันดับ 5 ของโลกอีกด้วยกับการมีผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ และคาดการณ์กันว่าจะเพิ่มมากกว่านี้อีก 2 เท่าภายในระยะเวลา 10 ปี หากไม่มีการป้องกันและให้ความรู้เกี่ยวกับโรคนี้ที่มากพอ ดังนั้น การทำความรู้จักกับมะเร็งลำไส้ จึงเป็นสิ่งที่เราทุกคนควรทำ เพื่อให้เราปลอดภัยจากโรคร้ายนี้ให้ได้มากที่สุด

ทำความรู้จักมะเร็งลำไส้ใหญ่ มหันตภัยที่คร่าชีวิตคนไทยจำนวนมากทุกปี

มะเร็งลำไส้ใหญ่ เป็นชนิดหนึ่งของโรคมะเร็ง ที่คล้ายกันกับมะเร็งในอวัยวะอื่นๆ ของร่างกายคนเรา โดยเกิดจากความเปลี่ยนแปลงที่ผิดปกติของลำไส้ใหญ่ เซลล์มีการแบ่งตัวแบบเพิ่มจำนวนจนควบคุมไม่ได้ ส่งผลให้กลายเป็นเนื้องอก และใช้ระยะเวลาบ่มเพาะตัวเองนานหลายปีจนกลายเป็นเนื้อร้าย เป็นมะเร็งที่สามารถลุกลามแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้ในที่สุด ทั้งนี้ กว่าเซลล์ๆ หนึ่งจะกลายเป็นมะเร็งได้นั้น อาจต้องใช้เวลานานถึง 10 ปี ทำให้หากเราตรวจพบเนื้องอกได้เร็ว ก็สามารถผ่าตัดรักษาได้ แต่ก็เพราะคนส่วนใหญ่ไม่ค่อยสนใจการตรวจสุขภาพ จึงทำให้กว่าจะรู้ตัวเนื้องอกก็กลายเป็นมะเร็งร้ายไปเสียแล้ว

ปัจจัยเสี่ยงใด ที่พาเราเสี่ยงภัยมะเร็งลำไส้ใหญ่

โดยทางทฤษฎีแล้วในกลุ่มโรคมะเร็งนั้นเราอาจจะยังไม่สามารถระบุได้แน่ชัดว่าอะไรคือปัจจัยหรือสาเหตุโดยตรงที่ทำให้เซลล์ทำงานผิดปกติ แต่จากการศึกษาก็พบปัจจัยเกี่ยวข้องหลายๆ อย่าง ทั้งในส่วนของปัจจัยทางกายภาพ และ ปัจจัยด้านพฤติกรรม ซึ่งมีรายละเอียดต่างๆ ดังนี้

• ผู้มีประวัติเคยเป็นเนื้องอกมาก่อน มีโอกาสสูงที่จะเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้มากกว่าคนไม่เคยมีประวัติเนื้องอก
• กว่าร้อยละ 90 ของผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ คือผู้ใหญ่ทั้งชายหญิงที่อายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไปแต่วัยรุ่นหนุ่มสาวก็มีโอกาสเป็นได้เช่นกัน
• หากคนในครอบครัวเคยเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ จะทำให้เรามีโอกาสเสี่ยงเป็นด้วยเช่นกันมากขึ้น
• การรับประทานอาหารประเภทเนื้อแดงหรือเนื้อสัตว์แปรรูปเป็นประจำ
• ผู้ที่มีภาวะอ้วน น้ำหนักเกินมาตรฐาน มีโอกาสเสี่ยงมากกว่า
• สูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ
• ไม่ออกกำลังกาย และดูแลร่างกายตัวเองให้แข็งแรง

ทั้งนี้ สาเหตุสำคัญที่คาดการณ์กันว่าเป็นตัวการร้ายที่นำเราไปสู่โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ คือ การรับประทานอาหารประเภทเนื้อแดง โดยเฉพาะคนที่ชอบกินปิ้งย่าง บุฟเฟต์ ไส้กรอก เบคอน ลูกชิ้น แหนมสด ฯลฯ เพราะเนื้อสัตว์หรืออาหารแปรรูจำพวกนี้ มีสารไนเตรทและดินประสิวเป็นส่วนประกอบเพื่อเร่งให้เนื้อแดง สีสวย ซึ่งหากบริโภคมากเกินไป จะส่งผลต่อความผิดปกติของเซลล์ต่างๆ ในร่างกายได้

สังเกตอาการให้ดี ถ้าเป็นแบบนี้ มะเร็งลำไส้ใหญ่อาจกำลังคุกคามคุณ

บ่อยครั้งอาการของมะเร็งลำไส้ใหญ่ ก็อาจไปคล้ายกันกับโรคอื่นๆ หรืออาจไม่ได้แสดงอาการมากนัก ทำให้เราไม่ได้ทันระวังตัว จนเป็นเหตุให้จากเนื้องอกธรรมดาๆ กลายเป็นเนื้อร้ายที่ยากต่อการรักษา ดังนั้น เราจึงควรตั้งข้อสงสัยและหมั่นสังเกตอาการให้ดี โดยหากมีอาการบ่งชี้เหล่านี้ ไม่จำเป็นต้องคิดว่าเป็นโรคอะไร แต่ไปปรึกษาแพทย์ทันทีจะดีที่สุด

• ท้องเสียสลับท้องผูก เป็นบ่อยๆ เป็นๆ หายๆ
• อึดอัด แน่นท้อง ปวดท้อง มีอาการท้องอืดบ่อยๆ
• อุจจาระเป็นมูกเลือด
• เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย รับประทานได้น้อย
• น้ำหนักลดลงอย่างผิดสังเกต ทั้งๆ ที่รับประทานตามปกติ ไม่ได้ควบคุมหรือลดปริมาณลงแต่อย่างใด
• คำพบก้อนเนื้อที่ท้อง กดแล้วเจ็บ

วิธีการรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ ผ่าตัดแผลเล็กปลอดภัย กลับมาใช้ชีวิตใหม่ได้ดังเดิม

การรักษาด้วยวิธีการผ่าตัด ถือเป็นการรักษาที่มีประสิทธิภาพ และป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำได้มากกว่าการรักษาด้วยการให้ยาหรือใช้รังสีรักษาร่วมกับเคมีบำบัดอย่างเดียว แต่เนื่องจากมะเร็งลำไส้ใหญ่เป็นโรคที่เกิดขึ้นกับผู้ที่มีอายุมากแล้ว จึงทำให้ผู้ป่วยกังวลเรื่องการผ่าตัดว่าจะเป็นอันตรายและมีผลข้างเคียงมาก ทั้งนี้ ในปัจจุบันการผ่าตัดรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ สามารถทำได้ด้วยการใช้เทคนิคผ่าตัดผ่านกล้องแผลเล็ก ที่จะต่างจากการผ่าตัดแบบเปิดหน้าท้องแบบเดิม ทำได้โดยการเจาะรูเปิดแผลขนาดเล็กเพียงไม่เกินครึ่งเซนติเมตร เพื่อส่องกล้องเข้าไปในช่องท้อง ตรวจสอบหาตำแหน่ง และทำการผ่าตัดเอาลำไส้ส่วนที่เป็นมะเร็งออกด้วยเครื่องมือขนาดเล็กเช่นกัน ซึ่งการผ่าตัดมะเร็งลำไส้ใหญ่ผ่านกล้องนี้ จะทำให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็ว ลดความเสี่ยงเรื่องการเกิดภาวะแทรกซ้อน ทำให้ผู้ป่วยกลับมามีชีวิตปกติได้เร็วขึ้นกว่าเดิมมาก

รู้ไว้ไม่เสียหลาย เพื่อให้เราป้องกันตัวเองจากโรคร้ายได้มากขึ้น

มากกว่า 3,000 รายต่อปี คือจำนวนผู้เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงของประเทศไทย ซึ่งนับวันยิ่งจะทวีจำนวนเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ หนทางเดียวนอกจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตัวเองให้เสี่ยงน้อยลง ด้วยการทานอาหารที่มีประโยชน์ ไม่รับประทานอาหารเนื้อแดง อาหารแปรรูป และออกกำลังกายสม่ำเสมอแล้ว การตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปีจะมีส่วนช่วยเราได้มากเลยทีเดียว โดยเฉพาะการตรวจเฉพาะทางอย่างการเข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่ด้วยการส่องกล้อง หรือ Colonoscopy จะมีส่วนช่วยเราให้ปลอดภัยได้มากขึ้นอีกเยอะเลยทีเดียว เพราะหากตรวจพบเจอเนื้องอกเร็ว การตัดทิ้งก่อนที่จะลุกลามเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ก็จะทำให้เราปลอดภัยได้มากกว่านั่นเอง

พญ นรสรา วิทยาพิพัฒน์

ศัลยแพทย์เฉพาะทางด้านการผ่าตัดผ่านกล้อง
ศูนย์ศัลยกรรมเทคโนโลยีชั้นสูง (ASIT) โรงพยาบาลพญาไท 3