คุณหรือคนใกล้ชิดมีอาการตาเหลือง ตัวเหลือง ๆ บ้างหรือเปล่า หรือปวดท้องบ้างไหม ถ้าใช่ อย่ารอช้า รีบเข้ารับการตรวจ วินิจฉัยโดยด่วน เพราะอาจป่วยเป็น “โรคท่อน้ำดีอุดตันจากก้อนนิ่ว” ก็ได้นะ
เมื่อพูดถึงอาการตัวเหลือง ตาเหลือง หรือที่เรียกว่า ดีซ่าน หลายคนมักนึกถึงแต่โรคที่เกี่ยวกับตับ แต่จริง ๆ ยังอาจเป็นโรคอื่น ๆ ได้อีก โดยเฉพาะเรื่องที่เราจะคุยกันในครั้งนี้ คือ ท่อน้ำดีอุดตันจากก้อนนิ่ว ซึ่งผู้ป่วยที่มีปัญหาเกี่ยวกับท่อน้ำดีและตับอ่อน จะเริ่มมีอาการแสดงโดยมีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง หรือมีอาการปวดท้อง บางรายพบอาการผิดปกติในการทำงานของตับและตับอ่อน
เพราะระบบท่อน้ำดีนั้นสำคัญ
ระบบต่าง ๆ ในร่างกายล้วนมีความสำคัญ น้ำดีก็เช่นเดียวกันถูกสร้างจากตับหลั่งมาตามท่อน้ำดีเก็บพักไว้ที่ถุงน้ำดี เพื่อทำให้น้ำดีเข้มข้นขึ้น เมื่ออาหารผ่านมาถึงลำไส้เล็กส่วนต้นจะมีการหลั่งสาร (ฮอร์โมน) กระตุ้นให้ถุงน้ำดีบีบตัวเพื่อขับน้ำดีให้ไหลลงสู่ท่อน้ำดี โดยจะมีท่อน้ำย่อยที่ผลิตจากตับอ่อนไหลมารวมกันก่อนแล้วไหลลงสู่รูเปิดบริเวณลำไส้เล็กส่วนต้น น้ำดีที่ถูกสร้างจากตับและตับอ่อนมีส่วนสำคัญในการย่อยอาหารและดูดซับไขมัน อ๊ะๆ อย่าเพิ่งบอกว่าอะไรกันนี่ มึนตึ๊บ ค่อย ๆ ลองเปิดใจอ่านถึงการทำงานทีละลำดับอีกครั้ง จะทำให้คุณมองเห็นภาพความสำคัญของระบบท่อน้ำดีชัดขึ้น
ทำไมท่อน้ำดีจึงอุดตัน ?
สำหรับการอุดตันของท่อน้ำดีนั้น สามารถอุดตันในระบบน้ำดีตำแหน่งใดก็ได้ ซึ่งการอุดตันมักพบว่าเกิดจากก้อนนิ่วและก้อนเนื้องอก ซึ่งถ้าเมื่อใดที่ท่อน้ำดีอุดตัน น้ำดีจะย้อนไปที่ตับแล้วเข้าสู่กระแสเลือดไปยังส่วนต่าง ๆ ทั่วร่างกาย จึงส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการตัวเหลืองนั่นเอง
ERCP ตรวจรักษาได้แบบ 2-IN-1
เมื่อพบอาการผิดปกติอย่ารอ รีบพบแพทย์เพื่อตรวจรักษา แต่ไม่ต้องกังวลจนเกินเหตุ เพราะปัจจุบันเทคโนโลยีการรักษา ERCP : Endoscopic Retrograde Cholangio Pancreatography คือหัตถการสำคัญที่ช่วยตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคที่เกี่ยวกับระบบท่อน้ำดีและตับอ่อน ไม่ว่าจะเป็นท่อน้ำดีอุดตันจากก้อนนิ่ว เนื้องอก พังผืด และอื่น ๆ ท่อตับอ่อนมีการอุดตัน จากนิ่ว เนื้องอก โดยเฉพาะกรณีที่ตับอ่อนอักเสบจากนิ่วในท่อน้ำดีอุดตันที่บริเวณรูเปิดร่วมของท่อน้ำดีและท่อตับอ่อน สามารถตรวจรักษาได้เป็นอย่างดี
ตรวจรักษาด้วย ERCP น่ากลัวไหม
การส่องกล้องทำ ERCP วิสัญญีแพทย์จะฉีดยาเข้าหลอดเลือดให้ผู้ป่วยหลับ จึงหมดกังวลกับความรู้สึกต่าง ๆ ที่อาจมีระหว่างทำหัตถการ จากนั้นแพทย์จะสอดกล้องผ่านทางปาก ไปยังกระเพาะอาหาร ลงไปสู่ลำไส้เล็ก เพื่อหารูเปิดท่อน้ำดี และทำการฉีดสารทึบรังสี เข้าไปในท่อน้ำดี และทำการเอกซเรย์ เพื่อดูความผิดปกติของท่อน้ำดี และท่อตับอ่อน
หากตรวจพบว่ามีนิ่วในท่อน้ำดี แพทย์อาจจะทำการตัดรูเปิดท่อน้ำดีให้กว้างโดยใช้สอดผ่านกระแสไฟฟ้าเพื่อดึงนิ่วที่ค้างอยู่ให้หลุดออกมาสู่ลำไส้เล็ก โดยแผลที่เกิดจากการตัดจะหายเป็นปกติภายใน 1 สัปดาห์ หากพบมีการตีบตันก็จะใส่ท่อเพื่อระบายน้ำดีให้ไหลลงสู่ลำไส้ หลังทำหัตถการแพทย์จะให้นอนดูอาการประมาณ 30-60 นาที เมื่อผู้ป่วยฟื้นอาจรู้สึกแน่นท้องได้ เนื่องจากขณะทำการตรวจรักษาได้มีการใส่ลมเข้าสู่ลำไส้
ข้อควรระวังก่อนและหลังทำ ERCP
ก่อนการรักษา: งดทานยาละลายลิ่มเลือดประมาณ 5-7 วัน ก่อนการทำ งดน้ำและอาหารอย่างน้อย 6-8 ชม. แจ้งประวัติการแพ้ยาและอาหารทะเลกับแพทย์อย่างละเอียด
หลังการตรวจรักษา: หากมีอาการปวดท้องมาก อาเจียน หรืออุจจาระมีสีดำเหลว ต้องรีบแจ้งแพทย์ทันที
#เมื่อมีอาการผิดปกติเกิดขึ้น ต้องรีบพบแพทย์ อย่าปล่อยให้ความเครียด ความกังวลทำร้ายคุณ
#หลายครั้งโรคที่อาจดูน่ากลัวสำหรับคนทั่วไป แต่กลับตรวจรักษาได้ภายในเวลาไม่กี่ชม. ดังนั้นเมื่อใดที่ป่วย ขอให้คุณมั่นใจที่จะให้แพทย์เฉพาะทางเป็นผู้ดูแลคุณ
นพ.วิริยะ ตันเยาวลักษณ์
แพทย์ศูนย์ส่องกล้องทางเดินอาหารและโรคตับโรงพยาบาลพญาไท 3
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร. 02-4671111 ต่อ 3260
